«Επίδομα» εργασίας και «μπόνους» σε μακροχρόνια ανέργους

Καταβολή «επιδόματος εργασίας» στο ύψος του 50% του επιδόματος ανεργίας, μπόνους 300 ευρώ, υπό προϋποθέσεις, σε μακροχρόνια ανέργους, αλλά και εισοδηματικά κριτήρια για την πολυετή παραμονή στο μητρώο ανέργων προβλέπει, μεταξύ άλλων, νομοσχέδιο του υπουργείου Εργασίας.

Οι βασικές ρυθμίσεις του νομοσχεδίου, με τίτλο «Δουλειές ξανά», αρθρώνονται σε τρεις βασικούς άξονες: αναδιοργάνωση του ΟΑΕΔ, νέα εργαλεία για την ενίσχυση της απασχόλησης και αναβάθμιση του συστήματος κατάρτισης.

Ειδικότερα, οι ρυθμίσεις που προωθούνται, περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων:
– Καταβολή επιδόματος εργασίας (50% του επιδόματος ανεργίας) στους μακροχρόνια ανέργους που βρίσκουν δουλειά. Ειδικότερα, όσοι βρίσκουν δουλειά κατά την περίοδο καταβολής του επιδόματος ανεργίας, θα συνεχίσουν να εισπράττουν το 50% του επιδόματος μέχρι την προβλεπόμενη ημερομηνία λήξης της περιόδου καταβολής του.
– Καταβολή μπόνους 300 ευρώ στους μακροχρόνια ανέργους (πάνω από 5 χρόνια) που καταρτίζουν Ψηφιακό Ατομικό Σχέδιο Δράσης σε συνεργασία με τους εργασιακούς συμβούλους.
– Θέσπιση ψηφιακής κάρτας για τους αναζητούντες εργασία.
– Εισαγωγή εισοδηματικών κριτηρίων – αυτών που προβλέπονται για το επίδομα θέρμανσης– για την παραμονή στο μητρώο ανέργων μετά το πρώτο 12 μηνο και τη διατήρηση σειράς βοηθημάτων και παροχών.
– Διαγραφή από το μητρώο του ΟΑΕΔ μετά από τρεις αρνήσεις κατάλληλων θέσεων εργασίας ή άρνησης συμμετοχής σε δράση κατάρτισης.
– Ουσιαστική αξιολόγηση των παρόχων επαγγελματικής κατάρτισης αλλά και των καταρτιζόμενων.
Να σημειωθεί εδώ πως στο νομοσχέδιο έμφαση δίνεται στην αναδιοργάνωση και στον εκσυγχρονισμό του ΟΑΕΔ, ενώ προβλέπεται η μετονομασία σε Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης (ΔΥΠΑ). Παράλληλα, προβλέπεται η κατάρτιση εθνικής στρατηγικής για την αναβάθμιση των δεξιοτήτων του εργατικού δυναμικού και τη διασύνδεση με την αγορά εργασίας, αλλά και ο αποτελεσματικότερος σχεδιασμός των προγραμμάτων συνεχιζόμενης επαγγελματικής κατάρτισης.

Οι στόχοι του υπουργείου

Ο υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων Κωστής Χατζηδάκης αναφέρθηκε στους τρεις βασικούς στόχους του νομοσχεδίου, που είναι: Να βοηθηθούν οι άνεργοι και ιδίως οι μακροχρόνια να βρουν δουλειά –με νέα ψηφιακά εργαλεία– και να επιβραβευθούν όσοι αναζητούν ενεργά ή βρίσκουν εργασία. Να αντιμετωπιστούν τα φαινόμενα κατάχρησης που έχουν εντοπιστεί, ώστε τα επιδόματα και οι παροχές να κατευθύνονται σε εκείνους που τα έχουν πραγματικά ανάγκη. Να διασφαλιστεί ότι θα πιάνουν τόπο τα χρήματα των φορολογουμένων για τα επιδοτούμενα προγράμματα κατάρτισης.

«Ο κόσμος αλλάζει, η αγορά εργασίας αλλάζει, και είναι υποχρέωσή μας να αλλάξουμε και εμείς και να προσφέρουμε “Δουλειές Ξανά”», υπογράμμισε από την πλευρά του ο διοικητής του ΟΑΕΔ Σπύρος Πρωτοψάλτης, και δήλωσε: «Στόχος της αναβάθμισης και του εκσυγχρονισμού του ΟΑΕΔ είναι η μετεξέλιξή του σε μια σύγχρονη ευρωπαϊκή δημόσια υπηρεσία απασχόλησης».

Εισοδηματικά κριτήρια για το μητρώo

Η εισαγωγή εισοδηματικών κριτηρίων για την παραμονή μετά το πρώτο 12μηνο στο ψηφιακό μητρώο ανέργων –και κατά συνέπεια τη διατήρηση των βοηθημάτων, παροχών κ.ά.– προβλέπεται στο νομοσχέδιο. Όπως τονίζεται από το υπουργείο Εργασίας, στόχος της ρύθμισης είναι η αντιμετώπιση φαινομένων κατάχρησης και απάτης.
Τα βασικά σημεία των νέων διατάξεων είναι τα εξής:
– Τα κριτήρια που εισάγονται είναι αυτά που προβλέπονται για την καταβολή του επιδόματος θέρμανσης. Διευκρινίζεται ότι θα εφαρμόζονται μόνο τα εισοδηματικά και όχι τα περιουσιακά κριτήρια.
– Από τη ρύθμιση αυτή, εξαιρούνται: το επίδομα ανεργίας, το οποίο θα εξακολουθήσει να χορηγείται χωρίς εισοδηματικά κριτήρια, το επίδομα μακροχρόνιας ανεργίας και το βοήθημα για αυτοτελώς και ανεξάρτητα απασχολούμενους, για τα οποία παραμένουν οι προϋποθέσεις που προβλέπει η ισχύουσα νομοθεσία.
– Τα εισοδηματικά κριτήρια που εισάγονται δεν επηρεάζουν τη χορήγηση του Κοινωνικού Οικιακού Τιμολογίου (ΚΟΤ) ρεύματος, την έκπτωση ή απαλλαγή από τον ΕΝΦΙΑ και το επίδομα θέρμανσης, για τα οποία θα συνεχιστεί το μέχρι σήμερα καθεστώς που τα διέπει.

Επίσης, ορίζεται ρητά ότι οι πόροι που εξοικονομούνται από την εφαρμογή των κριτηρίων αυτών θα κατευθύνονται υποχρεωτικά σε άλλες δράσεις προστασίας των αναζητούντων εργασία.

Επανένταξη στην αγορά των μακροχρόνια ανέργων

Η εξεύρεση τρόπων για την επιστροφή των μακροχρόνια ανέργων –που αγγίζουν τα 579.000 άτομα– στην αγορά εργασίας αποτελεί μία από τις βασικές προτεραιότητες του υπουργείου Εργασίας. Στο πλαίσιο αυτό, το μεγάλο «στοίχημα» των προωθούμενων αλλαγών είναι η ενίσχυση των ενεργητικών πολιτικών απασχόλησης.

Ενδεικτικά αναφέρεται πως σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, στο μητρώο του ΟΑΕΔ ήταν εγγεγραμμένα 1.100.099 άτομα, εκ των οποίων το 53% αναζητούσε δουλειά για πάνω από ένα χρόνο. Μάλιστα, από αυτούς το 33% παραμένουν στo μητρώο για περισσότερα από 5 χρόνια, ενώ αξίζει να σημειωθεί πως υπάρχουν 50.000 άτομα που είναι εγγεγραμμένα στον ΟΑΕΔ για περισσότερα από 10 χρόνια.

Νέα εργαλεία για τους ανέργους

Στο νομοσχέδιο προβλέπονται μεταξύ άλλων:

Κατάρτιση ψηφιακού ατομικού σχεδίου δράσης από τον αναζητούντα εργασία, σε συνεργασία με τον εργασιακό σύμβουλο της ΔΥΠΑ. Θα περιλαμβάνει τις γνώσεις, ικανότητες, δεξιότητες, την προηγούμενη απασχόληση, καθώς και τις ανάγκες κατάρτισης ή άλλες ενέργειες που θα διευκολύνουν την εύρεση εργασίας με συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα υλοποίησης.

Θέσπιση ψηφιακής κάρτας, η οποία μπορεί να είναι εφαρμογή για κινητή συσκευή, και θα βεβαιώνει την εγγραφή του αναζητούντος εργασία στο μητρώο της ΔΥΠΑ. Η κάρτα θα διευκολύνει τον αναζητούντα εργασία στις συναλλαγές του, βεβαιώνοντας αυτόματα την ιδιότητά του και τα δικαιώματα που απορρέουν από αυτή.

-Κατάρτιση του ψηφιακού μητρώου της ΔΥΠΑ, που θα περιλαμβάνει τους αναζητούντες εργασία και τα στοιχεία τους, τυχόν προτάσεις για απασχόληση κ.ά. Η εγγραφή και παραμονή στο μητρώο θα αποτελεί προϋπόθεση προκειμένου ο αναζητών εργασία να είναι δικαιούχος των επιδομάτων, βοηθημάτων και παροχών, που προβλέπονται κατά περίπτωση.
– Ενεργοποίηση των εργασιακών συμβούλων για την υποβοήθηση των αναζητούντων εργασία. Η κατάρτιση των ψηφιακών ατομικών σχεδίων δράσης θα ξεκινήσει από τους μακροχρόνια ανέργους πάνω από 5 χρόνια.

Εκσυγχρονισμός των παρεχόμενων υπηρεσιών

Με μία σειρά κινήσεων στόχος είναι να εκσυγχρονιστούν και να αναβαθμιστούν οι παρεχόμενες υπηρεσίες προς τους ανέργους. Ο ΟΑΕΔ μετονομάζεται σε Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης (ΔΥΠΑ) και, μεταξύ άλλων, ανακοινώθηκαν τα εξής:
1. Εφαρμόζονται νέα ψηφιακά εργαλεία (όπως η ψηφιακή κάρτα, το ψηφιακό μητρώο και το ψηφιακό ατομικό σχέδιο δράσης), που διευκολύνουν τους ανέργους στην άσκηση των δικαιωμάτων τους και διασυνδέονται μεταξύ τους, ώστε να καθιστούν εφικτή την αποτελεσματική τους παρακολούθηση και τους ελέγχους.
2. Εισάγονται κίνητρα απόδοσης για τους εργασιακούς συμβούλους, με επιβράβευση της παραγωγικότητάς τους σύμφωνα με κριτήρια που θα θέτει η Διοίκηση.
3. Προβλέπεται νέα σύνθεση του Διοικητικού Συμβουλίου. Ειδικότερα, τα μέλη του Δ.Σ. μειώνονται σε 11 (από 17 που είναι σήμερα), εκ των οποίων τα 4 υποδεικνύονται από τους εργοδοτικούς φορείς και τη ΓΣΕΕ. Αυτό σημαίνει ότι οι κοινωνικοί εταίροι εξακολουθούν να εκπροσωπούνται στη Διοίκηση. Στόχος αυτών των κινήσεων είνα να υπάρξει μεγαλύτερη ευελιξία στη λήψη αποφάσεων και διοίκηση από εξειδικευμένα στελέχη. Γι’ αυτό το λόγο, άλλωστε, προβλέπονται και ταχύτερες διαδικασίες σε σχέση με τις προμήθειες.
4. Μεταφέρεται ο ΛΑΕΚ στους κοινωνικούς εταίρους. Τα αποθεματικά του λογαριασμού μέχρι 31.12.2022 παραμένουν στη ΔΥΠΑ, για την εκπλήρωση των σκοπών της. Η διαχείριση του πόρου, ωστόσο, από 1.1.2023 μεταφέρεται στους κοινωνικούς εταίρους που συμβάλλονται στην ΕΓΣΣΕ.
5. Προβλέπεται η σύσταση Συμβουλίου Κοινωνικών Εταίρων, που θα διαχειρίζεται τα κονδύλια του «Ειδικού Λογαριασμού», τα οποία θα διατίθενται για την κατάρτιση εργαζομένων, τα ινστιτούτα των κοινωνικών εταίρων, τις δαπάνες συνδικαλιστικών οργανώσεων κ.ά.
6. Καθιερώνονται νέες μέθοδοι για μία αναβαθμισμένη στεγαστική πολιτική, με αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας της ΔΥΠΑ. Προβλέπονται εκμίσθωση ακινήτων, ανοικοδόμηση με δαπάνες του μισθωτή, δυνατότητα αγοράς ακινήτων από τη ΔΥΠΑ, σύμπραξη με δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς για την ανέγερση ακινήτων κ.ά.

Φαινόμενα «καταχρήσεων»

Από «κόσκινο» περνάνε τα στοιχεία για τους εγγεγραμμένους στον ΟΑΕΔ ανέργους. Ειδικότερα, προκύπτει ότι σχεδόν 40.000 άτομα που είναι εγγεγραμμένα στο μητρώο του Οργανισμού για περισσότερο από ένα χρόνο, έχουν ετήσιο εισόδημα άνω των 20.000 ευρώ. Μάλιστα, περισσότεροι από 15.000 άνεργοι από αυτές τις εισοδηματικές κατηγορίες είναι εγγεγραμμένοι στα μητρώα του ΟΑΕΔ για πάνω από 5 χρόνια.

Έρευνα στο μητρώο του Οργανισμού αποκάλυψε συγκεκριμένες περιπτώσεις ατόμων που παραμένουν μέχρι και 20 χρόνια εγγεγραμμένοι στον ΟΑΕΔ, ενώ δηλώνουν υψηλά εισοδήματα. Μάλιστα, δόθηκαν στη δημοσιότητα και ενδεικτικά στοιχεία, και ειδικότερα:

• Εντοπίστηκε 55χρονη γυναίκα με 123 μήνες ανεργίας. Η συγκεκριμένη γυναίκα – κάτοικος Δήμου Διονύσου, είχε οικογενειακό εισόδημα το 2020 ύψους 250.000 ευρώ.
  – Διαπιστώθηκε πως ζευγάρι –κάτοικοι Κηφισιάς– είχαν εισόδημα 130.000 ευρώ το 2020. Ωστόσο, ο 55 χρόνος άνδρας είχε 131 μήνες ανεργίας και η 51 ετών σύζυγός του είχε φτάσει τους 132 μήνες ανεργίας.
  – Προέκυψε πως γυναίκα 56 ετών, έγγαμη, με 140 μήνες ανεργίας, είχε οικογενειακό εισόδημα 160.000 ευρώ το 2020.
  Όπως τονίζεται από την πλευρά του υπουργείου Εργασίας, στόχος της μεταρρύθμισης είναι η αντιμετώπιση των φαινομένων απάτης και καταχρήσεων που έχουν εντοπισθεί και ο προσανατολισμός των δαπανών στους πραγματικούς ανέργους, μεταξύ άλλων με την απονομή για πρώτη φορά επιδόματος εργασίας για τους επιδοτούμενους ανέργους που βρίσκουν δουλειά.
  Να σημειωθεί πως η μακρόχρονη παραμονή στο μητρώο του ΟΑΕΔ ατόμων που δεν εισπράττουν επίδομα ανεργίας, ούτε εμφανίζουν εισοδήματα από άλλες πηγές, δημιουργεί εύλογες υπόνοιες ότι κάποιοι προτιμούν να εργάζονται με «μαύρα» προκειμένου να παραμένουν στο μητρώο του Οργανισμού και να διατηρούν τις παροχές που συνδέονται με αυτό (μοριοδότηση για προσλήψεις στο Δημόσιο, προγράμματα δωρεάν Κοινωνικού Τουρισμού, δωρεάν μετακινήσεις, κ.ά.).Κόβεται το επίδομα μετά από τρεις αρνήσεις
• Με τις προωθούμενες διατάξεις ενεργοποιείται η διαγραφή από το μητρώο ανέργων για δύο χρόνια και η διακοπή του επιδόματος ανεργίας μετά από τρεις αρνήσεις κατάλληλων θέσεων εργασίας. Να σημειωθεί πως ως κατάλληλη ορίζεται η θέση που αντιστοιχεί στην επαγγελματική ειδικότητα, στις γνώσεις, δεξιότητες, ικανότητες, στα τυπικά και ουσιαστικά προσόντα, στους επαγγελματικούς στόχους και στον τόπο μόνιμης κατοικίας του αναζητούντος εργασία. Επίσης, προβλέπεται διαγραφή από το μητρώο για έξι μήνες και διακοπή του επιδόματος ανεργίας για άρνηση συμμετοχής σε δράση κατάρτισης.
  Πάντως, να σημειωθεί πως η διακοπή του επιδόματος και η διαγραφή από το μητρώο δεν σημαίνουν διακοπή του Κοινωνικού Οικιακού Τιμολογίου και των ρυθμίσεων για ΕΝΦΙΑ και επίδομα θέρμανσης, τα οποία εξακολουθούν να χορηγούνται με τις προϋποθέσεις που προβλέπει η αντίστοιχη νομοθεσία.Στην τελευταία έρευνα του Ευρωπαϊκού Κέντρου για την Επαγγελματική Εκπαίδευση και Κατάρτιση η Ελλάδα κατατάσσεται στην 4η θέση από το τέλος ως προς την ανάπτυξη δεξιοτήτων, δείκτης που εκφράζει τα αποτελέσματα του συστήματος εκπαίδευσης και κατάρτισης στην ανάπτυξη δεξιοτήτων. Στην προτελευταία θέση στην αντιστοίχιση δεξιοτήτων, που αναφέρεται στο βαθμό που οι δεξιότητες ταιριάζουν στην αγορά εργασίας.

  Το Παρατηρητήριο Ψηφιακού Μετασχηματισμού ΣΕΒ, σε έκθεση του 2020 επισημαίνει: «Βλέπουμε ότι στην Ελλάδα η Οικονομία βιώνει το παράδοξο φαινόμενο της υψηλής ανεργίας (~17%), με σχεδόν 800.000 ανέργους, ενώ την ίδια στιγμή, πολλές επιχειρήσεις δεν μπορούν να καλύψουν θέσεις εργασίας όχι μόνον υψηλών αλλά και μεσαίων τεχνικών προσόντων, λόγω έλλειψης των κατάλληλων υποψηφίων».

• Ο «δεκάλογος» των αλλαγών
  Δέκα νέες ρυθμίσεις περιλαμβάνονται στο νομοσχέδιο του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων και θα μπουν το προσεχές διάστημα σε εφαρμογή. Ειδικότερα, προβλέπονται τα εξής:
  1. Πληρωμή των παρόχων και των ωφελούμενων κατάρτισης βάσει αποτελέσματος (Payment by Results). Μάλιστα, το 30% του ποσού θα καταβάλλεται τόσο στους καταρτιζόμενους όσο και στους παρόχους, μόνο μετά την πιστοποίηση των γνώσεων και των δεξιοτήτων.
  2. Πιστοποίηση των καταρτισθέντων από ανεξάρτητους φορείς.
  3. Αξιολόγηση και λογοδοσία των παρόχων επιδοτούμενης συνεχιζόμενης επαγγελματικής κατάρτισης, ως προς το ποσοστό των καταρτισθέντων που βρήκε δουλειά, το ποσοστό των καταρτισθέντων που πιστοποιήθηκε, αλλά και την ποιότητα των υπηρεσιών τους, με αξιολόγηση από τους ίδιους τους καταρτιζόμενους.
  4. Σύσταση μητρώου επιλέξιμων παρόχων συνεχιζόμενης επαγγελματικής κατάρτισης, με νέα αυξημένα κριτήρια για τους παρόχους, αλλά και διαγραφή όσων δεν ανταποκρίνονται στην παροχή ποιοτικών υπηρεσιών κατάρτισης.
  5. Ενημέρωση «με ένα κλικ» με την ίδρυση Ενιαίας Ψηφιακής Πύλης για τις Δεξιότητες (skills.gov.gr).
  6. Θέσπιση του ατομικού λογαριασμού δεξιοτήτων ως ψηφιακού εργαλείου, όπου θα καταγράφονται οι καταρτίσεις και οι πιστοποιήσεις που λαμβάνει ο καταρτιζόμενος. Μέσω του νέου εργαλείου θα πιστώνονται «μονάδες», που θα μπορούν να χρησιμοποιούνται σε προγράμματα συνεχιζόμενης επαγγελματικής κατάρτισης (κατά το επιτυχημένο μοντέλο της Γαλλίας), αλλά και θα διευκολύνονται οι έλεγχοι, ώστε να αντιμετωπιστούν τα φαινόμενα κατάχρησης του συστήματος κατάρτισης.
  7. Αποτελεσματικότερη οργάνωση και λειτουργία του πεδίου της συνεχιζόμενης επαγγελματικής κατάρτισης, με έμφαση στις δεξιότητες, μέσω της σύστασης Εθνικού Συμβουλίου Δεξιοτήτων.
  8. Αναβάθμιση του μηχανισμού διάγνωσης των αναγκών της αγοράς εργασίας.
  9. Κατάρτιση Εθνικής Στρατηγικής για την Αναβάθμιση των Δεξιοτήτων του Εργατικού Δυναμικού και τη Διασύνδεση με την Αγορά Εργασίας.
  10. Αποτελεσματικότερος σχεδιασμός των προγραμμάτων συνεχιζόμενης επαγγελματικής κατάρτισης.

vradini.gr